R en R's video: Daar bij die molen

Super Volkslied ! Een wereldschlager: het pioniersverhaal achter ‘Daar bij die molen’ en zijn schrijver. Iedereen kan het meeneuriën: ‘Daar bij die molen’. In 1935 gelanceerd als liefdesliedje, riep het al snel tot ver over de grenzen Holland op. Allerlei bekende artiesten namen het op in hun repertoire. De auteur van deze klassieker was een duizendpoot in de wereld van het amusement. ‘Ik word Humorist’ ‘Ik ben op 22 maart 1872 te Utrecht geboren. Door mijn ouders voorbestemd om Bouwkundig opzichter te worden, doch mijn voorliefde voor de Kleinkunst was oorzaak dat ik mijn studie opgaf en Humorist werd.’ Dit zijn de woorden van Jan van Laar, de man die ‘Daar bij die molen’ schreef. Hij was de oudste in een groot Nederlands-hervormd gezin. Vader was timmerman, moeder huisvrouw. Na een paar jaar ambachtsschool ging Jan aan het werk in boomtown Rotterdam. Hier sloeg de vonk voor het artiestenvak over. De geboorte van Duo Van Laar De liefde bracht Jan terug naar Utrecht. In 1896 trouwde hij met Betsy van Schalkwijk. Zij kende het vak: haar vader en broer zaten in het variété. Als Duo Van Laar braken Jan en Betsy door tijdens de Utrechtse zomerkermis van 1897. De Nijverheid werd hun vaste stek. Werkliedenverenigingen uit het hele land kwamen er op zondagmiddag vergaderen. ’s Avonds trad het Duo op en legde Jan contacten voor nieuwe boekingen. Van Laar werkte in een veel kleinere markt, maar zijn zakeninstinct was hetzelfde: eigen materiaal zoveel mogelijk zelf exploiteren. De stof voor zijn teksten haalde hij uit de actualiteit en de liefde, met een knipoog en nooit ordinair. Vies van cliché en stoplap was hij niet. Populaire melodieën recyclede hij in hun geheel of hij sleutelde er net zo lang aan tot er iets nieuws uit rolde dat toch bekend voorkwam. Voor een Amsterdams artiestenbureau leidde hij een specialiteitentroupe (losse acts) waarmee hij tourde langs variététheaters, kermissen, jaarmarkten en carnavalsfeesten. Van Laar: een trendsetter In 1902 vierde Van Laar in het Utrechtse Tivoli zijn 10-jarig jubileum. Daarin was hij een trendsetter: het artiestenjubileum werd een moment van media-aandacht en gratis extra promotie. En hij opende een winkel waar hij naast schrijfwaren en feestartikelen zijn eigen teksten en liedjes verkocht. Op bestelling schreef hij voor anderen. In het circuit van bruiloften en partijen was zijn naam een begrip. Toen operette een rage werd, doopte hij zijn Amsterdamse troupe om tot Operette Gezelschap. In 1907 doekte hij de winkel op en vertrok hij met Betsy naar Amsterdam waar zoveel meer kansen lagen. Hier begon de samenwerking met Betsy’s schoonzus, de soubrette (komische actrice/zangeres) Dina Boelen. Het eigene van Nederland Tijdens de Eerste Wereldoorlog was de vraag naar vermaak enorm. De trend in het uitgaansleven was dansen op Amerikaanse muziek. Het nieuwe buzzwoord was jazz. Het kritische cabaret, het literaire levenslied (idee van Louis Jacobs, gemunt door Pisuisse) en de avondvullende themarevue gaven de toon aan. Van Laar, inmiddels veertiger, hield het bij het oude vertrouwde. Hij leidde zijn Hollandsche Kluchtspelers en schreef lichtnostalgische liedjes over het eigene en mooie van Nederland. De introductie van de molens Met ‘De molen aan de vliet’ (muziek: Emile Martron) had Van Laar in 1922 zijn eerste succesvolle molenlied dankzij het populaire Duo Kila (Marie en Willem Kila uit Rotterdam) dat het op de plaat had gezet. Op de tekstregel ‘Daar bij die mooie molen’ zou hij later teruggrijpen. De molenhit viel samen met het voorzichtige begin van de maatschappelijke discussie over het behoud van de molens in Nederland. Niet toevallig, want Van Laar was gewend het nieuws in de gaten te houden als stof voor zijn teksten. In 1923 kwam uit die eerste golf van bezorgdheid de Vereeniging De Hollandsche Molen voort. Muziek uitgevoerd door "de Havenzangers" Voor meer volksliederen: https://liedjesuitnederland.nl/