R en R's video: Vier weverkens

Een oud-Vlaams/Nederlands Volkslied Het lied is uitgevoerd door de groep: 't Brabants Kwartierke Eerste vermelding van het lied in 1879 Lootens et Feys, Chants pop. flam., Pol de Mont, Volkskunde, Gent, II (1889),: ‘Van de vier weverkens’, uit Wambeek (Brabant). Betekenis van de oude woorden: Net als bij veel andere oude liedjes die we leerden, riep ook hier de oud-Nederlandse tekst bij ons de nodige vragen op. Dat er met “diere”, duur werd bedoeld, is te begrijpen, maar dat ze wel een pond “savieren", wat volgens mij edelstenen waren, konden kopen maar geen boter, daar snapte ik niets van. Natuurlijk hadden we hier van doen met dichterlijke vrijheden en de edelsteen schrijf je als saffier. De rijmelaar bedoelde te zeggen dat de weverkens met “z’n vieren” één pond boter kochten. Waarbij ze het botervrouwtje vriendelijk verzochten het pondje boter te verdelen over de vier “platelen” (potjes van aardewerk) die ze bij zich hadden hetgeen hun karig bestaan nog eens moest benadrukken. Natuurlijk wil zij dit wel, want ze weet dat dat arme sloebers waren en dat zelfs een muis in hun “schapraai” (voorraadkast) doodgaat van de honger. De onbegrijpelijke woorden in het refrein; “sjerrebekke, djikkedjakke, kerrekoltjes en klitsklets” geven poëtisch het geluid weer van de schietspoel en het weefgetouw. Geschiedenis De vier weverkens is van oorsprong een oud-Vlaams volkslied dat in verschillende versies bekend was over heel Vlaanderen. Het lied herinnert aan de talrijke hongersnoden in Vlaanderen, veroorzaakt door natuurrampen en oorlogen. Armoede en wevers“De weefnijverheid is alhier geweldig vervallen en de armoede zeer groot. Ganse benden bedelaars lopen uitgehongerd rond, ook van Gent en elders. Er zijn mensen die doodvallen langs de straten, want de eetwaren zijn niet kopelijk voor de gewone man,” schreef Bernardus de Neve, een inwoner van Zomergem, in de buurt van Gent,in januari 1848 In de tweede helft van de jaren veertig van de 19° eeuw, werd het platteland van Vlaanderen getroffen door een crisis, waarvan De Neve getuige was. Aanleiding voorde problemen waren mislukte oogsten. Veel mensen stierven de hongerdood, of raakten verzwakt en werden vervolgens getroffen door cholera of tyfus, die ook in deze jaren heersten.Veel boeren die de jaren veertig wisten te overleven, raakten in de jaren tachtig alsnog in de problemen. Toen kelderden de graanprijzen omdat het graan goedkoop kon worden geïmporteerd uit bijvoorbeeld de Verenigde Staten.Vanwege de lage lonen werd Vlaanderen aan het einde van de negentiende eeuw aantrekkelijk voor industriëlen. Tot dan had de industrialisatie vooral plaats gevonden in Wallonië met zijn steenkool, en in de textielstad Gent. In 1806 stonden daar al mechanische katoenweverijen en in 1830 werkten er 16.000arbeiders in de katoenindustrie. Vanaf 1875 richtten investeerders ook in andere Vlaamse steden en stadjesfabrieken op, vanwege de lage lonen maar ook omdat er in die tijd steenkool in de Kempen werd gevonden. Er kwamen textielfabrieken en nieuwere vormen van industrie: .Wie werk kreeg in de nieuwe fabrieken was er nog steeds beroerd aan toe. Het werk was vaak gevaarlijk en ongezond en de werkdagen waren lang: vijftien uur was geen uitzondering. Daarbij bleven de lonen laag, want er was nog steeds een overschot aan werkvolk.Om de armoede het hoofd te bieden, moesten vrouwen meewerken en in veelgevallen de kinderen ook. De allerkleinsten konden naar de ‘bewaarschool’ maar daarna moesten ze aan het werk: soms al op vijfjarige leeftijd, maar meestal als ze enkele jaren ouder waren. Voor meer volksliederen: https://liedjesuitnederland.nl/